ARISTIDH KOLA - nga Kolec Traboini,
Pantheon Books 2014
Më rastin 8 korrik 2014, ditën e 70 vjetorit të lindjes së arvanitasit te madh (1944-2000)
….Edhe
pas 14 vjetëve të vdekjes së Aristidh Kolës, ende vegjeton një zili për keq,
tek ata që kanë veshur papuçet akademike të Obllomovit. Lënia jashtë vëmendjes,
thuajse në harrim e kësaj figure, duke mjaftuar me emërtimin “Aristidh Kola”
një rrugicë të vogël në periferi të Tiranës, diku fshehur pas pallatit të
Brigadave a fshatin Sauk, është vërtetë shprehje e qëndrimit tonë cinik ndaj
kulturës arbërore, e mendësisë sonë të vetizolimit, për të mos thënë frikës se
mos bash për këtë mbeten prishaqejf diplomatët e fqinjëve. Vështirë është ta
pranojmë të vërteten, por pa e pranuar atë nuk ka as dhe një shans të vetëm të
gjejmë një udhë të drejtë në këtë mishmash kombëtar, ku flitet veç për
politikë, ku prodhohen veç konflikte e kultura konsiderohet si një handikap
shoqëror i bezdisshëm.
Aristidh
Kola ishte nje mendje e ndritur qe e tejkalonte kohen e tij. Kultura, tradita,
gjuha, prejardhja, historia ishin gjithçka në jetën e tij. Ai e shihte
Shqipërinë me sytë e shpresës. Ai kishte udhëtuar katër herë në Shqipëri e një
herë në Kosovë, por edhe në Kalabri e Siçili, gjithnjë me dëshirën e zjarrtë
për ta thyer atë barrierë që na kishin vënë në mes nesh, në mes të njerëzve të
një gjuhe dhe një gjaku. Ndaj është krejt e kuptueshme çiltërsia me të cilën e
priti dyndjen e emigrantëve shqiptarë në Greqi me mendimin, se kjo do të ishte
një rast ideal për të krijuar lidhjet e mungura në mes të krahëve të
shqiponjës.
Ai
u afroi shqiptareve emigrantë një miqësi pa asnjë rezervë e pa asnjë kusht. Ai
nuk përdori për ta asnjë herë fjalën emigrant. I quante me gjuhën e tij të
bukur shqipo-arvanite “djemt”. Kush e di ç’bëjnë djemt. Kush e di ku janë
djemt. I thërriste ashtu siç thërriste të birin e vet Panajotin. Me të njëjtën
dashuri. Ishte një miqësi e dashuri që buronte prej gjakut të përbashkët që na rridhte
në damarë e gufonte në zemrat tona arbërore. E më së shumti nuk ishim ne që e
kërkonim atë, sepse edhe druheshim, por ishte ai që interesohej se çfarë
ndodhte me emigrantët shqiptarë në Greqi. Që kur e takuam për herë të parë,
ashtu do ta ruajmë në kujtesë, të gjallë e plot energji , të përzemërt ,me
fytyrë plot dritë e të qeshur, gjithmonë i mirë e bujar. Kush tjetër si ai!
E
kjo ndodhte se ai kishte nje vizion te madh e nuk i shihte shqiptarët e
Shqipërisë së vitit 1913 si njerëz të përtej sinoreve, por vëllezer gjaku,
sepse e dinte se kufijt ishin krijuar nga të tjerët e jo nga shqiptarët, se
pengesat i sjellin qeveritë e politika, por jo popujt.
Aristidh
Kola ishte si një diell që lind, kalon në zenit dhe perëndon, e gjatë gjithë
udhës në qiell ndriçon për njerëzit. Kështu ndriçoi gjatë tërë jetës së tij
miku ynë i madh e i paharruar që sot e kujtojmë me nostalgji. Veç perëndimi
ishte tejet tragjik për diellin metaforik me emrin Aristidh Kola....
Nga libri "ARISTIDH KOLA", Kolec Traboini, botim i Pantheon Books 2014
Në shitje online në Gjermani
